بررسی هجو در شعر شاعران برجسته ی عصر مملوکی

پایان نامه
چکیده

چکیده یکی از فنون شعری که قسمت قابل توجهی از شعر همه ی عصرهای ادبی و از جمله عصر مملوکی را به خود اختصاص داده, فن هجو است. این غرض شعری در گذشته غالبا در پی نبردهای شخصی و قبیلگی به وجود می آمد و یکی از راه های مبارزه و کسب درآمد بود. همراه با گذر زمان هجو نیز دچار تغِیراتی شد و در هر دوره ای ویژگی-های خاص خود را پیدا کرد. هجو ابتدا با قطعاتی کوتاه آغاز گردید و برای دفاع از فرد و قبیله بکار می رفت؛ پس از ظهور اسلام به حوزه ی دین و سیاست وارد شد و در نبردهای دینی و سیاسی نقش پیدا کرد؛ سپس در عصر عباسی, با پیشرفت جامعه و رنگ باختن تعصبات قبیلگی, این غرض شعری نیز از قبیله دور شد و گرایش فردی پیدا کرد. اشعار هجو در عصر مملوکی، گاه بیانگر مسائل اخلاقی و شخصی است و گاه از اجتماع و سیاست حرف می زند. شاعران این دوره در هجویه هائی که می سرایند از رذیلت های اخلاقی بسیار می گویند اما هجو عیوب جسمانی در میان آنان رواج چندانی ندارد. شاعران, بی کفایتی طبیبان و ریا و فساد فقیهان و زاهدان را مورد هجو قرار می دهند و بر متولیان امور می تازند و از نیرنگ, ریا, خیانت, کثرت رشوه, شیوع فساد و بی عدالتی در میان آنان شکایت می-کنند. پس دستاورد اشعار هجو در این دوره به تصویر کشیدن ظلم و ستم و مفاسد اخلاقی و اقتصادی و سیاسی اقشار مختلف جامعه و صاحب منصبان است اما به ندرت از ظلم حاکمان حرف می زنند یا به آنان اعتراض می کنند و در اندک مواردی حاکمان را سرزنش می کنند و بیشتر هجو آنان بر متولیان امور متمرکز است. با گسترش فرهنگ دینی و جنگ های صلیبی در این دوره، هجو دینی نیز از جایگاه خاصی برخوردار گردید. از ویژگی های بارز هجو در عصر مملوکی، گرایش فردی آن است و نیز گرایش به هجو طنزآمیز و تمسخرآمیز, که در این موارد ادامه دهنده ی هجو عصر عباسی است؛ هجو این دوره به سادگی, صراحت در بیان و عامیانه بودن گرایش دارد و دشنام دادن و سخنان زشت از شاخصه های آن است اما نسبت به دوره های قبل از گزندگی و خشونت آن کاسته می شود؛ واقع گرائی بر هجو غلبه دارد, لذا واقعیات جامعه و اتفاقات پیرامون منشأ آن است. کلیدواژگان: هجو، عصر مملوکی، اغراض شعر، ادب انحطاط.

۱۵ صفحه ی اول

برای دانلود 15 صفحه اول باید عضویت طلایی داشته باشید

اگر عضو سایت هستید لطفا وارد حساب کاربری خود شوید

منابع مشابه

بررسی مضامین طنز در شعر شاعران برجسته ی عصر مملوکی

شعر دوره ی مملوکی، هر چند از دیدگاه بسیاری از پژوهشگران این دوره، دچار رکود و ضعف بسیار گشت، ولی در خود ویژگی ها و نوآوری ها یی داشت که بررسی و واکاوی آنها، خالی از فایده نیست. یکی از این نوآوری ها، زبان مطایبه و طنز است با اینکه طنز یکی از غنی ترین انواع ادبی است که در دوران مختلف شاهد آن هستیم، آنگونه که باید به آن توجه نشده و مورد بررسی قرار نگرفته است. همین امر سبب شده است که ادبیّات عرب به ...

بررسی اندیشه‌های اکسپرسیونیستی در شعر شاعران برجسته زن معاصر

  اکسپرسیونیسم یا تعبیرگرایی مکتبی است در ادبیات، نقاشی و سینما که در اوایل قرن بیستم در مهد تفکر، آلمان به­وجود آمد. در ادبیات، اکسپرسیونیسم روشی است که جهان را از دریچۀ عواطف و احساسات می­نگرد که می­توان آن را نشانۀ تمایلات هنرمندانی تلقی کرد که در جامعۀ صنعتی و روبه­رشد اوایل قرن بیستم زندگی می­کردند و بر آن شدند که ضمن ارائۀ تعریفی از جامعۀ سرمایه­داری و ملال و عذابِ تمدن امروز، با هدف ایجاد...

متن کامل

تشیع در شعر شاعران ایرانی عصر صفوی

تشیع پاره‌ای از پیکره‌ی مستحکم و ریشه دار اسلام است. که نتیجه‌ی شرایط و عوامل و حوادثی است که بعد از رحلت پیامبر اکرم(ص) و اتفاقات قرن اول هجری می‌باشد. اجتماع سقیفه، کشته شدن خلیفه سوم، اتفاقات جنگ صفین، و ظهور خوارج و همچنین شهادت امام حسین(ع) و پیدایش توابین از جمله حوادث مهم و مؤثر در شکل گیری تشیع بوده‌اند. ایرانیان از همان ابتدا به این مذهب علاقه‌ی خاصی نشان دادند. در طول قرن‌های متمادی ب...

متن کامل

بررسی مضامین شعر شیعی در عصر مملوکی

شعر شیعی در بسیاری از دوره های ادبیات عرب، به عنوان بهترین نمونه‏های عربی که توسط شاعران متعهد شیعه سروده شده، درخشیده است. شاعران شیعه تنها، برای اطاعت از دستورات قرآن کریم و پیامبر گرامی اسلام به مدح اهل بیت? پرداخته اند. شعر شیعی در بسیاری از دوره‏ها، بازتاب و پژواکی از عقاید حقه شیعیان نسبت به خاندان گرامی پیامبر? می باشد. در عصر مملوکی تعدادی از شاعران به مدح و ستایش اهل بیت? پرداختند و شع...

15 صفحه اول

بررسی و تحلیل «تحامق» در شعر مملوکی

واژه­ی "تحامق" از ماده­ی «حمق»، به معنای تظاهر کردن به حمق و بلاهت است. شعر تحامق، گونه­ای از شعر طنز و فکاهه است که شاعر در آن به نادانی و حماقت تظاهر می­کند تا خنده­­ای بر لبان ممدوحان بنشاند و از جود و بخشش آنان بهره­مند شود. این شعر در همه­ی ادوار، کم و بیش وجود داشته است؛ اما در عصر مملوکی به علت فقر، فساد و انحطاط اخلاقی، رواجی بی­سابقه یافته و به شکل یکی از فنون و اغراض رایج شعری درآمده ...

متن کامل

منابع من

با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید

ذخیره در منابع من قبلا به منابع من ذحیره شده

{@ msg_add @}


نوع سند: پایان نامه

وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه رازی - دانشکده ادبیات و علوم انسانی

میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com

copyright © 2015-2023